GÖZÜN YAPISI
Bir küreyi andıran göz organı, orbita adı verilen kemik boşluk içinde bulunur ve deri, kas ve membrandan oluşan göz kapakları ile korunur. Dışta beyaz renkli sklera ve onun devamında da gözü toz gibi maddelerden koruyan saydam tabaka "kornea" yer alır. Korneanın altında, göze rengini veren iris vardır. Sinir yönünden zengin bir yapıya sahip olan irisin ortasında, ışık miktarına göre genişliği değişen gözbebeği (pupilla), irisin arkasındaysa göz merceği (lens) yer alır. Mercek saydamdır, disk şeklindedir ve yüzde 65 su, yüzde 35 protein ve mineral içerir.
Skleranın altında gözün damarsal tabakası (uvea) ve onun altında da görmeyi sağlayan ağ tabaka (retina) bulunur. Retina üzerinde kör noktaya yakın bir mesafede yer alan makula ise keskin ve renkli görmeden sorumludur. görüntünün en net oluştuğu yer ise makulanın ortasında yer alan ve fovea adı verilen yapıdır.
GÖRME İŞLEMİ NASIL GERÇEKLEŞİR
Görme yeteneğimiz veya yetkinliğimiz, göz küresinin içindeki ve çevresindeki yapıların sağlıklı çalışmasına bağlıdır.Işık ilk olarak göze korneadan girer. Cisimlerden yansıyan ışık huzmeleri sırasıyla kornea, mercek ve vitreous tarafından kırılır ve odaklanır. Merceğin görevi, ışınların retinaya tam olarak odaklanmasını sağlamaktır. Retinada oluşan görüntü terstir. Retinada ışık huzmeleri elektriksel uyarılara dönüşerek optik sinirler vasıtasıyla görüntünün çevrildiği ve pozisyonun düz olarak algılandığı beyine iletilir.
Gözümüz fotoğraf makinesine benzer. Fotoğraf makinesi görüntüyü elde etmek için bir merceğe ve filme ihtiyaç duyar. Aynı şekilde göz küresinin de ışığı kırmak ve odaklamak için bir merceğe (kornea, kristal mercek, vitreous) ve ışınların üzerine odaklanacağı bir filme ihtiyacı vardır. Eğer bu kısımların bir veya birkaçı görevini tam olarak yerine getirmezse kalitesiz ve bulanık bir görüntü oluşur. Retina, fotoğraf makinesinin içindeki filmi temsil eder. Görüntüyü yakalar ve algılamak üzere beyine gönderir. Makula retinanın en yüksek hassasiyete sahip bölgesidir. Makula en net görüntüyü yakalamamızdan sorumludur ve retinanın en çok kullanılan alanıdır. Makula, okuma veya bir cisme dikkatli bir şekilde bakma gibi aktivitelerde kullanılır.
ASTİGMATİZM
Astigmatizm, korneanın basket topu gibi küre şeklinde olması yerine, futbol topu gibi oval olmasıdır. Astigmatlı korneaların çoğunda dik ve yassı olmak üzere iki eğri vardır. Bu durum, ışığın göz içinde birden çok noktada odaklanmasına, sonuç olarak da uzak ve yakın mesafede görmenin bulanık olmasına neden olur. Gözde, Astigmatizm ile beraber genellikle miyop ve hipermetrop bulunur.
BelirtilerMİYOP
Miyop, ışığın doğrudan retina üzerine düşmesi gerekirken, retinanın ön tarafına düştüğü durumdur. Bunun sebebi, korneanın daha dik, gözün normal bir gözden daha uzun olmasıdır. Miyop’un tipik özelliği, yakın mesafenin iyi görülmesi ancak uzak mesafeleri görmede sorun yaşanmasıdır. Bu problem genellikle tahtayı görmede sorun yaşayan okul çağındaki çocuklarda görülür. Miyop genellikle ergenlikte derece, derece ilerler ve erken yetişkinlikte sabitlenir. Bu kalıtımsal bir problemdir.
BelirtilerHİPERMETROPİ
Hipermetropi’de ışık, doğrudan retina üzerine düşmesi gerekirken, retinanın arka tarafına düşer. Bunun sebebi korneanın daha yassı, gözün normal bir gözden daha kısa olmasıdır. Hipermetropi olan kişiler uzağı iyi görür ancak yakın görmede sorun yaşar. Orta derecede Hipermetropi olan gençler, genellikle net görür, çünkü doğal göz mercekleri odaklanma yeteneğini artırmak için akomodasyon yapabilir ve bu sayede net görüşü ayarlayabilirler. Bununla birlikte kırk yaşından itibaren göz akomodasyon yeteneğini giderek kaybeder ve Hipermetropi’nin neden olduğu bulanık görüş belirgin bir hal alır.
BelirtilerKERATOKONUS
Keratokonus, korneanın koni şeklinde şişmesine ve aşamalı olarak incelmesine sebep olan bir göz hastalığıdır. Koniye benzeyen bu şekil, ışığın makulada tam ve düzgün olarak odaklanmasını engeller. Hastalık ilerledikçe, görüntünün bulanık ve bozuk olmasına sebep olan şekil daha da belirginleşir. Korneanın düzgün olmayan şekli nedeniyle Keratokonuslu hastalarda, çoğunlukla miyop ve gözlükle düzeltilemeyen yüksek dereceli astigmat görülür.
BelirtilerRENK KÖRLÜĞÜ
Renk KörlüğüRenk körlüğü doğuştan olabildiği gibi, optik sinir ve retina hastalıklarından da kaynaklanabilir. Sonradan oluşan renk körlüğü problemleri, genellikle tek gözü etkiler ve giderek kötüleşir. Hastalık sonucunda renk körü olan kişiler genellikle, sarı ve maviyi ayırt ederken sorun yaşar.
Doğuştan olan renk körlüğü ise daha sık görülür, her iki gözü de etkiler ve sonradan kötüleşmez. Bu çeşit renk körlüğünün yüzde 8’i erkeklerde, yüzde 0,4’ü bayanlarda görülür. Bu renk problemleri X kromozomlarına bağlıdır ve anneden çocuğuna geçer.
Renk körlüğü, kısmi sadece bazı renkleri etkileyen veya tam tüm renkleri etkileyen olabilir. Tam renk körlüğüne çok az rastlanır. Tam renk körü olan kişilerin genellikle ciddi göz problemleri de vardır.
Retina üzerinde bulunan hücrelerden olan koniler renkleri algılamamızı sağlar. Koniler retinanın merkezinde yoğun olarak bulunurlar ve üç adet pigment içerirler. Bunlar kırmızı, yeşil, mavi pigmentlerdir. Renk körü olan kişilerde bu pigmentler ya olması gerekenden azdır ya da hiç yoktur. Bu üç renk normal olarak görülüyorsa o kişi Trikromat’tır. Bu pigmentlerden ikisi tam, biri eksikse Trikromat Anormalisi, renk körlüğünün en sık görülen türü söz konusudur.
Belirtiler